ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
-
Ψηλαφίζοντας τα βάθη: Νεφελώματα
Στους σπειροειδείς βραχίονες του Γαλαξία, ανάμεσα στα αστέρια, περιφέρονται χιλιάδες πελώρια νέφη αερίου και σκόνης που καλούνται νεφελώματα. Τα περισσότερα από αυτά είναι σκοτεινά, αόρατα κι αδιαφανή: αποτελούν τα χάσματα και τα κενά στο γαλαξιακό δίσκο, τα οποία του δίνουν την κερματισμένη, ρηγματώδη όψη του. Τα νέφη αυτά είναι τα μεγαλύτερα αντικείμενα στον Γαλαξία – κολοσσιαία διαστημικά προπετάσματα καπνού που αποκρύπτουν το φως εκατομμυρίων αστέρων. Γενικά, η παρουσία τους προδίδεται μόνο από την ολιγότητα αστέρων σε ορισμένους τομείς του Γαλαξία. Ενίοτε, ωστόσο, προσφέρουν φαντασμαγορικό, εξωτικό θέαμα, όταν κάποιοι αστέρες φωτίζουν τα κατά κανόνα σκοτεινά πέπλα αερίου και σκόνης. Τα νεφελώματα είναι τα μαιευτήρια του Γαλαξία, όπου γεννιούνται νέοι αστέρες. Η διαδικασία ξεκινάει στο εσωτερικό του νεφελώματος, όπου αέριο και σκόνη…
Δείτε περισσότερα -
Ουρανογραφία: Κόμη της Βερενίκης
Η Κόμη Βερενίκης είναι μια ομάδα αμυδρών αστεριών βόρεια της Παρθένου, που είναι κοντά το ένα στο άλλο και που από μεγάλη απόσταση φαίνονται σαν ένα νεφέλωμα δικαιολογώντας έτσι και το όνομά τους. Πράγματι, ο αστερισμός βρίσκεται μακριά από το γαλαξιακό επίπεδο, κοντά στο Βόρειο Πόλο του Γαλαξία, πράγμα που τον κάνει να φαίνεται πραγματικά σαν ένα σύννεφο αμυδρά λαμπρό στο σκοτάδι του ουράνιου θόλου στο σημείο αυτό. Ο αστερισμός κατέχει 386 τετραγ. μοίρες ανάμεσα στο Βοώτη, την Παρθένο, το Λέοντα και τους Θηρευτικούς Κύνες, χωρίς να έχει αστέρι λαμπρότερο του 4ου μεγέθους. Με ένα μικρό, όμως, τηλεσκόπιο μπορούμε να δούμε τους υπέροχους διπλούς αστέρες 2 Com, 24 Com, 32 και 33 Com, καθώς και τον τριπλό 35 Com. Επίσης,…
Δείτε περισσότερα -
Η Σελήνη όπως φαίνεται στον ουρανό της Κύπρου
Φωτογράφος: Θεοχάρης Τσάμπουρας Τοποθεσία: Λευκωσία, Κύπρος Κάμερα: Sony A7III Τηλεφακός: Sony FE 200-600mm F5.6-6.3 G OSS
Δείτε περισσότερα -
Ανοικτά αστρικά σμήνη: Πλειάδες
Τι είναι τα ανοικτά αστρικά σμήνη; Ανάμεσα στα αντικείμενα που προσφέρει ο νυχτερινός ουρανός για παρατήρηση, συγκαταλέγονται και τα ανοικτά αστρικά σμήνη. Πρόκειται για ομάδες δεκάδων ή εκατοντάδων αστέρων οι οποίοι συγκρατούνται χαλαρά συνδεδεμένοι μεταξύ τους μέσω βαρυτικών δυνάμεων. Οι αστέρες-μέλη ενός σμήνους έχουν κοινή ηλικία, απέχουν την ίδια απόσταση από τη Γη και έχουν σχηματιστεί από το ίδιο αρχικό νεφέλωμα αερίων και σκόνης. Αυτά τα ουράνια αντικείμενα έχουν ακανόνιστα σχήματα που δεν διατηρούνται, αλλά αντίθετα, αλλοιώνονται καθώς με την πάροδο του χρόνου τα ανοικτά σμήνη τείνουν προς διάλυση. Τέτοια σμήνη εντοπίζονται σε σπειροειδείς και ανώμαλους γαλαξίες, όχι όμως σε ελλειπτικούς, καθώς αυτοί δεν διαθέτουν υλικό για τον σχηματισμό πρωτοαστέρων. Στον δικό μας Γαλαξία έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί περισσότερα από…
Δείτε περισσότερα -
Για την παρατήρηση του έναστρου ουρανού
«Κι εγώ κάμποση ώρα έμενα άγρυπνος παρακολουθώντας στον αλαφρογάλαζο ουρανό τ’ αστέρια. Έβλεπα αλάκερο τον ουρανό αγάλια να κουνιέται συνάστερος και το καύκαλο του κεφαλιού μου σα θόλος αστεροσκοπείου κουνιόταν κι αυτό παρακολουθώντας τ’ αστέρια. «Περισκοπεῖν ἄστρων δρόμους ὥσπερ συμπεριθέοντα» – κοίταζε την πορεία των άστρων σα να περιστρέφεσαι κι εσύ μαζί τους. Η φράση αυτή του Μάρκου Αυρήλιου γέμισε την καρδιά μου αρμονία». Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά – Νίκος Καζαντζάκης (απόσπασμα)
Δείτε περισσότερα -
Σχηματισμός των αστέρων
Το Σύμπαν έχει μια αφάνταστα μεγάλη ιεραρχική δομή, που αρχίζει από τα πελώρια υπερσμήνη γαλαξιών και καταλήγει στα ελάχιστα θραύσματα που συναντάμε στον μεσοπλανητικό χώρο. Μέσα στους γαλαξίες, των οποίων οι ακτινοβολίες χρειάζονται μέχρι και δισεκατομμύρια χρόνια για να φθάσουν σε εμάς, παρατηρούμε τεράστια νεφελώματα. Αυτά τα νεφελώματα είναι «μαιευτήρια» των αστέρων, δηλαδή οι τόποι γέννησης των αστεριών, που με τη σειρά τους είναι οι πιο βασικές δομές των γαλαξιών. Η γέννηση των αστέρων συμβαίνει όταν ένα γιγάντιο μοριακό νεφέλωμα, διαστάσεων εκατοντάδων ετών φωτός, που περιέχει κατά 90% άτομα υδρογόνου, 10% άτομα ηλίου, αλλά και βαρύτερα στοιχεία, καθώς επίσης και νερό, αμμωνία και οργανικές ενώσεις, καταρρέει, εξαιτίας των δικών του βαρυτικών δυνάμεων. Το έναυσμα για την κατάρρευση αυτή είναι συχνά…
Δείτε περισσότερα -
Ψηλαφίζοντας τα βάθη: Γαλαξίες
Υπάρχουν δύο κατηγορίες γαλαξιών που μπορούν να δουν οι ερασιτέχνες αστρονόμοι: οι σπειροειδείς και οι ελλειπτικοί. Οι σπειροειδείς γαλαξίες είναι όμοιοι με τον δικό μας. Σε μερικούς γαλαξίες οι σπειροειδείς βραχίονες είναι σφιχτά περιελιγμένοι, σχηματίζοντας σχεδόν ενιαίους δίσκους, ενώ σε άλλους έχουν πιο ανοιχτή και διαχωρισμένη διάταξη. Οι σπειροειδείς γαλαξίες έχουν περιορισμένη διασπορά μεγεθών, από συστήματα μερικών δεκάδων δισεκατομμυρίων αστέρων έως γίγαντες με αρκετά τρισεκατομμύρια ήλιους. Πολλοί από αυτούς έχουν περίπου το μέγεθος του δικού μας Γαλαξία, ο οποίος φαίνεται να είναι κάπου στον μέσο όρο. Οι ελλειπτικοί γαλαξίες, ελλειψοειδή συστήματα αστέρων χωρίς ιδιαίτερα γνωρίσματα, παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερη διασπορά μαζών: από νάνους ελλειπτικούς, με μερικά εκατομμύρια αστέρες, έως τους κολοσσιαίους υπεργίγαντες ελλειπτικούς που περιέχουν μέχρι και 100 τρισεκατομμύρια αστέρες. Αυτοί…
Δείτε περισσότερα -
Κορυφαία Αστρονομικά Γεγονότα 2022 – Κατεβάστε το αρχείο εδώ!
Για να κατεβάσετε το αρχείο, κάντε κλικ ΕΔΩ.
Δείτε περισσότερα -
Ανακαλύφθηκε και δεύτερος Τρωικός – συνοδός της Γης!
Ως «Τρωικοί αστεροειδείς» χαρακτηρίζονται βραχώδη αντικείμενα τα οποία μοιράζονται την ίδια τροχιά με ένα μεγαλύτερο σώμα, όπως ένας πλανήτης, προπορευόμενα σε σχέση με αυτό ή ακολουθώντας αυτό σε απόσταση που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα σημεία. Υπάρχουν πέντε συνολικά τέτοια σημεία (σημείο Lagrange L1, …, L5) όπου οι βαρυτικές δυνάμεις του πλανήτη και του Ήλιου συνδυάζονται έτσι, ώστε να επιτρέπεται εκεί η «παγίδευση» τέτοιων σωμάτων για δισεκατομμύρια χρόνια. Ενώ έχουν εντοπιστεί Τρωικοί γύρω από άλλους πλανήτες, όπως στον Δία για παράδειγμα, δεν υπάρχουν γνωστοί Τρωικοί της Γης, παρά μόνο ένας. Ο 2010 TK7, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 2010 και έχει διάμετρο 400 μέτρων. Τον Δεκέμβριο του 2020 το τηλεσκόπιο Pan-STARRS 1 που βρίσκεται στη Χαβάη, ανακάλυψε αντικείμενο που ονομάστηκε 2020 XL5 και…
Δείτε περισσότερα -
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών παρακολουθεί με ακρίβεια τη διέλευση του αστεροειδούς 7482 (1994 PC1)
Τo Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) οργάνωσε αποστολή για την παρατήρηση του αστεροειδούς 7482 (1994 PC1) με το τηλεσκόπιο Κρυονερίου (1.2μ), η οποία στέφθηκε με επιτυχία. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στο σχετικό βίντεο, στις 18/01/2022 (ώρα 20:30 UTC ή 18:30 ώρα Ελλάδος), ο Αστρονόμος του ΙΑΑΔΕΤ Δρ. Α. Λιάκος, παρατήρησε τον αστεροειδή, ο οποίος στο βίντεο φαίνεται σταθερός στο κέντρο της εικόνας, με τους αστέρες του υποβάθρου να κινούνται. Ο αστεροειδής πέρασε σχετικά “κοντά” από τη Γη, σε απόσταση 1,93 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, ή αλλιώς 5,15 φορές την απόσταση Γης-Σελήνης. Ο αστεροειδής είχε φαινόμενο μέγεθος 10.17mag, διάμετρο 1052 μέτρα, κινείται με ταχύτητα 70.415 χλμ την ώρα (19,56 km/s) και η περίοδος περιστροφής του γύρω…
Δείτε περισσότερα -
Διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb: ένα νέο κεφάλαιο στην εξερεύνηση του διαστήματος
Είναι γεγονός! Μετά από επανειλημμένες αναβολές, καθυστερήσεις λόγω προβλημάτων και εξονυχιστικούς ελέγχους, το πολυαναμενόμενο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (για συντομία JWST από το James Webb Space Telescope) πρόκειται αισίως να εκτοξευθεί στις 24 Δεκεμβρίου 2021, στις 14:20 ώρα Ελλάδος. Γενικά Το τηλεσκόπιο έλαβε το όνομά του από τον James Edwin Webb (1906-1992), ο οποίος υπήρξε επικεφαλής της NASA και διηύθυνε το ιστορικό πρόγραμμα εξερεύνησης της Σελήνης, Apollo. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ του Αμερικανικού Οργανισμού Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA), της Ευρωπαϊκής και της Καναδικής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA & CSA, αντίστοιχα) και για τον σχεδιασμό και την κατασκευή του συνεργάστηκαν χιλιάδες επιστήμονες και μηχανικοί και πάνω από 250 εταιρείες, πανεπιστήμια και υπηρεσίες. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1996…
Δείτε περισσότερα -
Τα γιγάντια τηλεσκόπια της δεκαετίας
Εναν αιώνα μετά τη δεκαετία κατά την οποία ο Αμερικανός αστρονόμος Eντουιν Χαμπλ απέδειξε πως ο γαλαξίας μας δεν ήταν ο μοναδικός γαλαξίας στο σύμπαν και ο Ζορζ Λεμέτρ έθετε τις βάσεις για τη Θεωρία της Μεγάλης Eκρηξης, οι σύγχρονοι αστρονόμοι θα έχουν σύντομα την ευκαιρία να μελετήσουν το σύμπαν με μερικά από τα πιο γιγάντια τηλεσκόπια στην επιφάνεια της Γης και στο Διάστημα. Γιατί η τεχνολογία και οι νέες τεχνικές που εφαρμόστηκαν μας έδωσαν την ευκαιρία ώστε πολύ μεγαλύτερα τηλεσκόπια να έχουν αρχίσει ήδη να ξεφυτρώνουν στις ψηλές βουνοκορφές του πλανήτη μας, αλλά και στο Διάστημα. Με πρώτο και καλύτερο τον αντικαταστάτη του διαστημικού τηλεσκοπίου Χαμπλ, το οποίο θα εκτοξευθεί στις 22 Δεκεμβρίου με την ονομασία James Webb (1906-1992),…
Δείτε περισσότερα -
Ο Θεσσαλονικιός «κυνηγός των εκλείψεων» – Ο Αριστείδης Βούλγαρης ταξίδεψε στην Ανταρκτική για να μελετήσει ακόμα μια ολική έκλειψη Ηλίου
Καρέ-καρέ άλλη μία έκλειψη ηλίου κατέγραψε ο κυνηγός εκλείψεων και κατασκευαστής αστρονομικών οργάνων Αριστείδης Βούλγαρης. «Πρώτο βιολί» στη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης, ταξίδεψε μαζί με τον καθηγητή αστροφυσικής (Fermi Institute, University of Chicago) και συνεργάτη της NASA τα τελευταία 50 χρόνια Αθανάσιο Οικονόμου στην περιοχή του Νότιου Ατλαντικού Ωκεανού παρατηρώντας στις, 4 Δεκεμβρίου μια ακόμη ολική έκλειψη Ηλίου. Αυτή ήταν ορατή μόνο από τμήμα της Ανταρκτικής και των θαλασσίων ορίων της. Η διεθνής ομάδα ηλιακών αστρονόμων επιβιβάστηκε σε δύο αεροσκάφη της αποστολής EFLIGHT2021-SUNRISE και κατέγραψε, με ειδικά όργανα, το φαινόμενο της ολικής έκλειψης. Ήδη, μάλιστα, έχει ξεκινήσει η ανάλυση και η επεξεργασία των δεδομένων που ελήφθησαν από τους φασματογράφους, από τον μαθηματικό-επίκουρο καθηγητή Χριστόφορο Μουρατίδη (Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Σύρου). Βούλγαρης: Η θερμοκρασία στο…
Δείτε περισσότερα -
Μη χάσετε την ευκαιρία να παρατηρήσετε τον κομήτη Leonard!
Οι κομήτες είναι αντικείμενα του Ηλιακού Συστήματος που αποτελούνται κυρίως από πάγο και σκόνη. Όταν ένας κομήτης πλησιάσει κοντά στον Ήλιο, ένα μέρος του πάγου του μετατρέπεται σε αέριο και ταυτόχρονα παρασύρει σκόνη. Έτσι ο πυρήνας του φαίνεται να συνοδεύεται από δύο ουρές! Η μία αποτελείται από σκόνη και η άλλη από αέρια. Ένα τέτοιο ουράνιο αντικείμενο είναι και ο C/2021 A1 (Leonard) που προέρχεται από την εξώτερη περιοχή του Ηλιακού Συστήματος. Η μέγιστη απόστασή του από τον Ήλιο (το αφήλιο της τροχιάς του) είναι ίση με 3700 αστρονομικές μονάδες. (Μία αστρονομική μονάδα ισούται με την μέση τιμή της απόστασης Ήλιου-Γης, δηλαδή περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα). Ανακαλύφθηκε στην αρχή του έτους (03/01/2021), αυτές τις μέρες περνάει από τη γειτονιά της…
Δείτε περισσότερα -
Πώς, πού και πότε να δείτε τους Διδυμίδες, μια ξεχωριστή βροχή διαττόντων!
Η βροχή μετεώρων «Διδυμίδες» ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου, θα διαρκέσει μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου και αναμένεται να κορυφωθεί στις 14 του μήνα. Κατά την κορύφωση του φαινομένου, θα μπορούν σε εξαιρετικά σκοτεινό ουρανό να παρατηρηθούν έως και 100-120 μετέωρα ανά ώρα. Σε λιγότερο σκοτεινό ουρανό, επηρεασμένο από φωτεινές πηγές, θα μπορεί κανείς να εντοπίσει έως 50 μετέωρα την ώρα. Η Σελήνη την συγκεκριμένη ημερομηνία θα είναι σε αύξουσα φάση, οδεύοντας προς Πανσέληνο στις 18/12 και θα δύσει γύρω στις 03:00. Το φως της δεν ευνοεί τον εντοπισμό μετεώρων, συνεπώς, αναζητήστε τα φωτεινά αυτά ίχνη μερικές ώρες πριν την ανατολή και μετά τις 03:00, όταν το ακτινοβόλο σημείο θα βρίσκεται ακόμα ψηλά στον ουρανό και η Σελήνη θα έχει δύσει. Πώς…
Δείτε περισσότερα -
14η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Η ελληνική ομάδα κατέκτησε χάλκινο μετάλλιο
Την Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2021, ανήμερα της μεγάλης γιορτής της Παναγίας, ολοκληρώθηκε η 14η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής, που ξεκίνησε στις 14/11/2021. Η φετινή Ολυμπιάδα φιλοξενήθηκε μεν στην πόλη Μπογκοτά της Κολομβίας, αλλά δυστυχώς λόγω της πανδημίας οι εθνικές αποστολές όλων των χωρών έμειναν στις πατρίδες τους και έλαβαν μέρος διαδικτυακά, με πολύ δύσκολες συνθήκες συνεννόησης, επικοινωνίας και διαφοράς ώρας! Παρ’ όλα αυτά, στη φετινή διοργάνωση η ελληνική ομάδα κατέκτησε ένα χάλκινο μετάλλιο με τον μαθητή Παναγιώτη Λιάμπα (Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη Θεσσαλονίκης) και δύο Εύφημες Μνείες με τους μαθητές Κωνσταντίνο Μαλιάρη (1ο ΓΕΛ Ναυπάκτου) και Αθανάσιο Φειδάκη (2ο ΓΕΛ Αιγίου Αχαΐας). Στην Ελληνική Ολυμπιακή Ομάδα συμμετείχαν ακόμη η Βασιλική Νείλα (3ου ΓΕΛ Ηλιούπολης Αττικής) και ο Ανδρέας Σκούπας (Μουσικό Σχολείο…
Δείτε περισσότερα