ΔΙΑΣΤΗΜΑ
-
Μάθαμε πώς σχηματίστηκαν οι δακτύλιοι του Κρόνου!
Ο δεύτερος μεγαλύτερος αέριος γίγαντας του Ηλιακού Συστήματος, ο Κρόνος, αποτελεί ένα εύκολο αντικείμενο για να εντοπίσετε και να στοχεύσετε με το τηλεσκόπιό σας. Φυσικά, το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του είναι το σύστημα δακτυλίων του, το οποίο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τον Γαλιλαίο πριν από 400 χρόνια! Οι δακτύλιοι αυτοί αποτελούνται από σκόνη και πάγο, εκτείνονται σε απόσταση 282000 χιλιομέτρων από τον πλανήτη (!!) και έχουν πάχος μόλις 10 μέτρων. Μάλιστα, η γωνία με την οποία οι δακτύλιοι φαίνονται από τη Γη, σταδιακά ελαττώνεται. Μέχρι το 2025 η κλίση αυτή θα γίνει τέτοια ώστε οι δακτύλιοι να μην είναι ορατοί. Τότε ο Κρόνος θα φαίνεται απλώς σαν μια σφαίρα (τελευταία φορά που συνέβη αυτό ήταν το 2009). Σταδιακά όμως,…
Δείτε περισσότερα -
James Webb: Μια εκθαμβωτική ματιά στην καρδιά του Ωρίωνα
Ο αστερισμός του Ωρίωνα είναι μία περιοχή του ουρανού που έχει μελετηθεί εκτενώς από τους αστρονόμους. Είναι τόσο μεγάλος, τόσο φωτεινός και τόσο κοντά μας που μερικές φορές φαίνεται ακόμα και με γυμνό μάτι. Στα απόσταση 1.344 ετών φωτός από τη Γη, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους μελέτης για την κατανόησή μας όσον αφορά τη γέννηση και το σχηματισμό αστέρων. Ανακαλύφθηκε το 1610 και έκτοτε το μελετούμε συνεχώς, ακόμα όμως δεν έχει αποκαλύψει όλα τα μυστικά του. Το πιο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο της ανθρωπότητας λοιπόν, έστρεψε το φακό του προς τον Ωρίων και μας έδωσε μερικές από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες που έχουμε μέχρι σήμερα. Οι εικόνες από την NIRCam κάμερα του James Webb Space Telescope έχουν χαοτικές…
Δείτε περισσότερα -
Καθηλωτικές οι νέες φωτογραφίες του Δία από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb
Αμερικανοί αστρονόμοι έδωσαν στη δημοσιότητα νέες εντυπωσιακές φωτογραφίες του Δία, τις πρώτες που τράβηξε το νέο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb από τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Οι υπέρυθρες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στο τέλος Ιουλίου και στη συνέχεια χρωματίστηκαν τεχνητά, παρέχουν, μεταξύ άλλων, τις καλύτερες έως τώρα παρατηρήσεις για το τεράστιο σέλας που δημιουργείται στους δύο πόλους του Δία. Φαίνονται επίσης η γνωστή Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα (μια γιγάντια καταιγίδα), άλλες μικρότερες καταιγίδες, αχνοί δακτύλιοι και δύο μικρότεροι δορυφόροι του, η Αμάλθεια και η Αδράστεια, διαμέτρου περίπου 200 και 20 χιλιομέτρων αντίστοιχα. «Ποτέ πριν δεν είχαμε δει έτσι τον Δία. Είναι κάτι απίστευτο. Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν περιμέναμε πραγματικά ότι οι εικόνες θα ήταν τόσο καλές», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια, καθηγήτρια αστρονομίας…
Δείτε περισσότερα -
Μάθαμε γιατί ο υπεργίγαντας Μπετελγκέζ έχασε μυστηριωδώς τη φωτεινότητά του
Ο υπεργίγαντας Μπετελγκέζ, ένα ερυθρό άστρο με διάμετρο 1.180 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου, το 2019 έγινε ξαφνικά πιο σκοτεινός, προβληματίζοντας τους επιστήμονες. Βρίσκεται 530 έτη φωτός από τη Γη και αν βρισκόταν στο κέντρο του Ηλιακού συστήματος, η επιφάνειά του θα έφτανε μέχρι την τροχιά του Δία. Το άστρο βρίσκεται στο τέλος της ζωής του και υπολογίζεται πως σε 100.000 χρόνια θα εκραγεί σε σουπερνόβα η οποία θα είναι ορατή από τη Γη. Το 2019 λοιπόν ξεκίνησε να γίνεται πιο σκοτεινός και μέχρι το Φεβρουάριο του 2020, είχε χάσει τα 2/3 της κανονικής φωτεινότητάς του, έτσι όπως το βλέπουμε από τη Γη. Η πρώτη υπόθεση των επιστημόνων ήταν πως κάποιο νέφος σκόνης παρεμπόδιζε το φως του άστρου. Τώρα, χάρη στο…
Δείτε περισσότερα -
Διάστημα: Ανακαλύφθηκε εξωπλανήτης που ίσως είναι ο νεαρότερος του γαλαξία μας
Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν για πρώτη φορά έναν τελείως «νεογέννητο» εξωπλανήτη, σε απόσταση 395 ετών φωτός από τη Γη, ο οποίος μπορεί να είναι ο νεαρότερος πλανήτης που έχει μέχρι σήμερα βρεθεί στον γαλαξία μας. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Γιέχαν Μπάε του Πανεπιστημίου της Φλόριντα και του Εθνικού Παρατηρητηρίου Ραδιοααστρονομίας (NRAO) των ΗΠΑ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal Letters», πραγματοποίησαν την ανακάλυψη με το τηλεσκόπιο ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) στη Χιλή. Ο πολύ νεαρός εξωπλανήτης, που είναι ακόμη «υπό κατασκευή», καθώς βρίσκεται εντός του δίσκου πρωτογενούς ύλης (αερίων και σκόνης) που περιβάλλει το άστρο του, φαίνεται να έχει το μέγεθος του Δία. Κινείται πέριξ του επίσης νεαρού άστρου…
Δείτε περισσότερα -
H απομόνωση του διαστήματος μπορεί να συγκριθεί μόνο με ένα μέρος στη Γη
Το ανθρώπινο σώμα δεν έχει φτιαχτεί για το διάστημα και ολοένα και περισσότερες έρευνες το επιβεβαιώνουν, αφού οι επιπτώσεις από την έλλειψη βαρύτητας και την κοσμική ακτινοβολία είναι μεγάλες στο σώμα μας. Τί γίνεται όμως με τον τομέα της ψυχικής υγείας; Οι ψυχολογικές επιπτώσεις από την ακραία απομόνωση του διαστήματος παραμένουν ένας άγνωστος τομέας, τη στιγμή που κάνουμε σχέδια για αποστολές σε άλλους πλανήτες. Πώς μπορούμε να μελετήσουμε όμως κάτι τέτοιο, όταν δεν έχουμε κάτι αντίστοιχο στη Γη; Ευτυχώς, ένα μέρος στον πλανήτη πλησιάζει αυτήν την ακραία απομόνωση του διαστήματος. Η Ανταρκτική θεωρείται μία ιδανική αναλογία για το διάστημα, εξαιτίας του ακραίου περιβάλλοντός της που χαρακτηρίζεται από πολλαπλούς στρεσογόνους παράγοντες που μοιάζουν με αυτούς των μεγάλων διαστημικών αποστολών. Έχουμε μικρά…
Δείτε περισσότερα -
Τέλος αποστολής για τον ευρωπαϊκό δορυφόρο Copernicus Sentinel-1B λόγω τεχνικής ανωμαλίας
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσαν το τέλος της αποστολής του δορυφόρου παρατήρησης της Γης Copernicus Sentinel-1B. Ο δορυφόρος είχε παρουσιάσει μια τεχνική ανωμαλία τον Δεκέμβριο του 2021, που είχε ως συνέπεια την αδυναμία του να στέλνει πλέον δεδομένα ραντάρ. Παρά τις προσπάθειες των μηχανικών για την επίλυση του προβλήματος, αυτό κατέστη αδύνατο, με αποτέλεσμα να ανακοινωθεί πλέον επίσημα η λήξη της αποστολής του. Από την άλλη, ο δίδυμος δορυφόρος Copernicus Sentinel-1A παραμένει πλήρως λειτουργικός, ενώ σχεδιάζεται η εκτόξευση του Sentinel-1C το συντομότερο δυνατό. Σε συνεργασία με την Arianespace προγραμματίζεται η εκτόξευσή του με τον νέο ευρωπαϊκό πύραυλο Vega-C εντός του δευτέρου τριμήνου του 2023. Η αναπληρώτρια διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Διάστημα (Directorate General…
Δείτε περισσότερα -
Πολλά γεννούν το δέος. Το μέγα δέος ο άνθρωπος γεννά
Τα καλά νέα διαδίδονται γρήγορα! Το διαδίκτυο έχει κατακλυστεί από την φωτογραφία που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (εν συντομία JWST), η οποία και δόθηκε στην δημοσιότητα πριν λίγες ώρες. Τί βλέπουμε όμως σε αυτή τη φωτογραφία; Το «Βαθύ Πεδίο» του διαστημικού τηλεσκοπίου JWST απεικονίζει ένα τεράστιο σμήνος γαλαξιών, το SMACS 0723, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 4.6 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. ΝΑΙ. Το φως αυτό ταξίδεψε για 4.6 ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ πριν φτάσει να συλλεχθεί από τα όργανα του τηλεσκοπίου. Το JWST αποτελεί το ισχυρότερο τηλεσκόπιο της ανθρωπότητας και βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, σε απόσταση 1.5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Από το σημείο αυτό, εστίασε σε μια περιοχή του ουρανού που αν την παρατηρούσαμε από τη Γη η…
Δείτε περισσότερα -
Η αρχή του τέλους για τα ιστορικά διαστημόπλοια Voyager
Τα πανομοιότυπα διαστημικά σκάφη Voyager 1 και Voyager 2 εκτοξεύθηκαν τον Σεπτέμβριο και τον Αύγουστο του 1977, αντίστοιχα, από το ακρωτήριο Canaveral της Florida και βάσει του αρχικού σχεδιασμού, προορίζονταν για την εξερεύνηση των εξωτερικών πλανητών του Ηλιακού Συστήματος (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας). Παρά την «απλή» τους τεχνολογία, με τη μνήμη των υπολογιστών τους να είναι εκατομμύρια φορές μικρότερη από τη μνήμη των σημερινών smartphones, η συνεισφορά των διαστημοσυσκευών αυτών ξεπέρασε αναμφισβήτητα κάθε προσδοκία. Ανάμεσα στις αναρίθμητες, ανεκτίμητες ανακαλύψεις τους, συγκαταλέγονται τα παρακάτω επιτεύγματα: πρώτη προσέγγιση και φωτογράφιση των εξωτερικών πλανητών του Ηλιακού Συστήματος, ανακάλυψη πολυάριθμων δορυφόρων του Δία, του Κρόνου, του Ουρανού και του Ποσειδώνα, ανακάλυψη ηφαιστείων και ωκεανών πέρα από τη Γη, ρεκόρ μεγαλύτερου χρόνου λειτουργίας ανάμεσα σε…
Δείτε περισσότερα -
Μετεωρίτης από τον Άρη αλλάζει την κατανόησή μας για το σχηματισμό των πλανητών
Σύμφωνα με τη σημερινή κατανόησή μας για το σχηματισμό των πλανητών, η δημιουργία τους προέρχεται από τα νεφελώματα σκόνης και αερίων γύρω από ένα νέο άστρο. Τα υλικά αρχίζουν να ενώνονται σχηματίζοντας νέους πλανήτες και τα στοιχεία δείχνουν πως το δικό μας Ηλιακό σύστημα σχηματίστηκε πριν 4.6 δισεκατομμύρια χρόνια. Το πώς και πότε όμως συγκεκριμένα χημικά στοιχεία ενσωματώνονται στους πλανήτες είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Μία νέα μελέτη που αφορά τα αέρια έρχεται να προκαλέσει την τωρινή μας κατανόηση για το σχηματισμό των πλανητών. Η σημερινή θεωρία λέει πως τα αέρια παγιδεύονται στον παγκόσμιο ωκεανό μάγματος κατά τη δημιουργία του πλανήτη και απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα όταν ο μανδύας κρυώσει. Αργότερα, μέσω μετεωριτών και συγκεκριμένα της υποκατηγορίας χονδριτών, καταφθάνουν περισσότερα αέρια. Έτσι,…
Δείτε περισσότερα -
Για να βρείτε ζωή στον Άρη, μην ακολουθείτε το νερό, ακολουθήστε το αλάτι
Οι χελώνες μπορούν να ζήσουν για σχεδόν 200 χρόνια, οι αχιβάδες για περισσότερα από 500. Μερικά δέντρα είναι γνωστό ότι ζουν χιλιάδες χρόνια. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geology από μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια έδειξε ότι οι μικροοργανισμοί που βρέθηκαν σε ένα αλάτι στην Αυστραλία έχουν επιβιώσει για 830 εκατομμύρια χρόνια. Τα αποτελέσματα είναι αξιοσημείωτα σε πολλούς λόγους. Επεκτείνει το ρεκόρ για το πόσο καιρό τα βακτήρια μπορούν να παραμείνουν βιώσιμα σε υγρά εγκλείσματα – δηλαδή, μικροσκοπικές φυσαλίδες – μέσα σε βράχους κατά σχεδόν 500 εκατομμύρια χρόνια. (Ο προηγούμενος κάτοχος του ρεκόρ ήταν από ένα αλάτι 250 εκατομμυρίων ετών). Και ίσως πιο εκπληκτικό, οι ανακτηθέντες μικροοργανισμοί δεν περιελάμβαναν μόνο βακτήρια, αλλά και πιο σύνθετους μικροοργανισμούς όπως…
Δείτε περισσότερα -
Γιατί οι δίδυμοι πλανήτες Ποσειδώνας και Ουρανός έχουν διαφορετικά χρώματα;
Ο Ποσειδώνας και ο Ουρανός είναι τόσο όμοιοι μεταξύ τους που οι επιστήμονες μερικές φορές αναφέρονται στους μακρινούς, παγωμένους πλανήτες ως πλανητικούς δίδυμους. Ωστόσο, αυτοί οι γίγαντες του πάγου έχουν μια μεγάλη διαφορά και αυτή είναι το χρώμα τους. Νέες παρατηρήσεις στο διάστημα με τηλεσκόπιο έχουν αποκαλύψει τι κρύβεται πίσω από αυτή τη διαφορά. Οι πιο απομακρυσμένοι πλανήτες από τον ήλιο στο ηλιακό μας σύστημα, ο Ποσειδώνας και ο Ουρανός έχουν παρόμοια μεγέθη, μάζες και ατμοσφαιρικές συνθήκες. Κοιτάζοντας τους δύο πλανήτες δίπλα-δίπλα, κάτι που κατέστη δυνατό αφού το διαστημόπλοιο Voyager 2 της NASA πέταξε δίπλα τους τη δεκαετία του 1980, ο Ποσειδώνας έχει μια φωτεινή μπλε εμφάνιση. Ο Ουρανός έχει μια πιο χλωμή απόχρωση του κυανού μπλε. Οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο Gemini North και το Υπέρυθρο Τηλεσκόπιο της NASA, τόσο στη…
Δείτε περισσότερα -
Εντοπίστηκαν στον Ήλιο άγνωστα μυστηριώδη κύματα
Ερευνητές του Κέντρου Διαστημικής Επιστήμης που έχει ιδρύσει το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Άμπου Ντάμπι ανέλυσαν παρατηρήσεις στον Ήλιο και δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από το μητρικό μας άστρο τα τελευταία 25 έτη και εντόπισαν την ύπαρξη ενός άγνωστου μέχρι σήμερα τύπο ακουστικών κυμάτων υψηλής συχνότητας τα οποία έχουν παράξενη συμπεριφορά και η ύπαρξη τους έχει προκαλέσει έκπληξη και προβληματισμό στην επιστημονική κοινότητα η οποία καλείται τώρα να βρει απαντήσεις. Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Nature Astronomy» οι ερευνητές αναφέρουν ότι αυτά τα κύματα που ονομάστηκαν υψηλής συχνότητας ανάστροφα κύματα (HRF) κινούνται αντίθετα στην φορά περιστροφής του Ήλιου και με ταχύτητες υψηλότερες από αυτές που η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι μπορεί να κινούνται τέτοιου είδους κύματα. Πιο συγκεκριμένα τα HRF κινούνται…
Δείτε περισσότερα -
Δόθηκε στη δημοσιότητα η πρώτη εστιασμένη φωτογραφία του τηλεσκοπίου James Webb!
Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (εν συντομία JWST) εκτοξεύθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2021, αποτελεί το ισχυρότερο τηλεσκόπιο στην ιστορία της ανθρωπότητας και είναι σχεδιασμένο για να δώσει μέσα από τις εξερευνήσεις του απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα που αφορούν την αστρονομία και το διάστημα. Ο μοναδικός τρόπος για τη μελέτη των διαφόρων ουράνιων αντικειμένων είναι η συλλογή του φωτός που εκπέμπουν, καθώς μέσω του φωτός μεταδίδονται όλες οι πληροφορίες που αφορούν τα αντικείμενα αυτά. Το φως στην περίπτωση του JWST συλλέγεται από το πρωτεύον του κάτοπτρο, το οποίο έχει διάμετρο 6.5 m και δεν είναι ενιαίο, αλλά αποτελείται από 18 εξαγωνικά μικρότερα κάτοπτρα. Το κάτοπτρο κατά την εκτόξευση και μεταφορά του τηλεσκοπίου στο διάστημα ήταν διπλωμένο εντός του πυραύλου Ariane 5.…
Δείτε περισσότερα -
Καταγράφηκε λεπτό προς λεπτό μία τεράστια αμμοθύελλα που σάρωσε τον Άρη (ΕΙΚΟΝΕΣ)
Το Hope orbiter των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ήταν η πρώτη διαστημική αποστολή του αραβικού κόσμου στον Άρη και στόχος ήταν να καταλάβουμε καλύτερα τα κλιματικά συστήματα του Κόκκινου Πλανήτη. Αποστολή που έως τώρα φαίνεται πως εκπληρώνει το orbiter το οποίο εκτοξεύτηκε το καλοκαίρι του 2020. Πρόσφατα λοιπόν, το Hope άρχισε να παρακολουθεί μία γιγαντιαία αμμοθύελλα στην επιφάνεια του Άρη για δύο εβδομάδες. Οι υψηλής ανάλυσης κάμερες και οι υπέρυθροι φασματογράφοι ανέλυσαν τη γεωγραφική κατανομή της σκόνης, των υδρατμών νερού και των παγωμένων νεφών διοξειδίου του άνθρακα που μετακινήθηκαν λόγω της θύελλας. Μάλιστα επειδή βρισκόταν σε τροχιά το orbiter, η παρατήρηση μπόρεσε να είναι διαρκής και να μετρηθεί σε λεπτά και μέρες, κάτι που οι προηγούμενες αποστολές στον Άρη δεν μπορούσαν…
Δείτε περισσότερα -
Αναζητώντας σουπεροξείδια στη Σελήνη και στον Άρη με στόχο την «αποκομιδή» οξυγόνου»
Οι «σκονισμένες» επιφάνειες της Σελήνης και του Άρη κρύβουν κάποιους αόρατους κινδύνους για τους μελλοντικούς εξερευνητές. Υπάρχουν περιοχές που σχηματίζονται κάποιες άκρως οξειδωτικές χημικές ενώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι δραστικές σε τέτοιο βαθμό που να προκαλέσουν χημικά εγκαύματα στο απροστάτευτο δέρμα ή στους πνεύμονες των αστροναυτών. Μια ελληνική ερευνητική ομάδα, εμπνεόμενη από τις πρωτοποριακές προσπάθειες αναζήτησης ζωής στον Άρη, αναπτύσσει μια συσκευή για την ανίχνευση αυτών των «δραστικών μορφών οξυγόνου», καθώς και για την «αποκομιδή» επαρκούς ποσότητας οξυγόνου ώστε να επιτρέπει την επιβίωση των αστροναυτών επ’ αόριστον. Τα αμερικάνικα διαστημόπλοια Viking, που προσεδαφίσθηκαν στον Άρη το 1976, πραγματοποίησαν πειράματα αναζήτησης ζωής, τα αποτελέσματα των οποίων συζητούνται ακόμη και σήμερα, ήδη εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Κατά το πείραμα «Ραδιοσημασμένης…
Δείτε περισσότερα